TASARIM
Endüstriyel Tasarım; Bilgisayar programları ve yari iletkenlerin topografyaları hariç olmak üzere endüstriyel yolla veya elle üretilen herhangi bir nesnenin yanı sıra bileşik bir sistem veya bunu oluşturan parçalar, setler, takımlar, ambalajlar gibi nesneleri birden çok nesnenin veya sunuşun bir arada algılanabilen bileşimlerini, ürünlerin kendilerinin veya bir parçasının yenilik ve ayırt edici niteliğe sahip olmak şartı ile dış görünümlerinin koruma altına alınmasıdır .
Tasarım konusu ürün, endüstriyel yolla birden fazla üretilmelidir. Eğer ürün endüstriyel yolla birden fazla sayıda üretilemiyorsa ve ya üretilmek istenmiyorsa bu durum ortaya çıkan ürün sanat eseri kapsamına girer ve telif hakkı kapsamında korunur. Örneğin :. Tek olarak üretilmiş resim veya heykel.
Yeni ve ayırt edici niteliğe sahip tasarımların korunması için Türk Patent Enstitüsü'ne başvuruda bulunulmalıdır. Bileşik bir ürünün bir parçası ile ilgili tasarımın kendi yeni ise ve ayırt edici niteliğe sahipse ayrıca korumadan yararlanır.
Tasarımın Türk Patent Enstitüsü'nde koruma altına alınması için "yeni" ve "ayırt edici" niteliğe sahip olması gerekir. Ülkemizde Tasarım tescillerinde Markalar veya Patent / Faydali Model için uygulanan inceleme sistemi yoktur. Başvurular şekli açıdan incelenmekte ve eksiklik yoksa yayına karar verilmektedir.
Bu bakımdan yayımlanan tasarımların hassasiyetle izlenilmesi ve gerektiğinde itirazda bulunulması için bültenlerin tasarım sahibi yada vekil firma tarafindan takip edilmesi ve itirazlarda bulunulması haksız tescilleri önleyecektir.
Modası geçen veya tasarımlarına yeni boyut kazandırmak isteyen tasarımcılar içeride bulunan başvurularını yayınlatmadan 30 ay süreyle yayın erteletme talebinde bulunabilirler.
Her tasarım koruma hakkından yararlanabilir mi? Hayır.
- Yeni ve ayırt edici niteliğe sahip olmayan tasarımlar
- Kamu düzeni ve genel ahlaka aykırı tasarımlar
- Teknik fonksiyonunun gerçekleştirilmesinde tasarımcıya, tasarıma ilişkin özellik ve unsurlarda hiç bir seçenek özgürlüğü bırakmayan tasarımlar
- Tasarlanan ve tasarımın uygulandığı ürünü başka bir ürüne mekanik olarak monte edilebilmek veya bağlayabilmek için ancak zorunlu biçim ve boyutlarda üretilebilen
tasarımlar koruma kapsamı dışındadır.
Tasarımda yenilik nedir ?
Bir endüstriyel Tasarımın aynısı, başvuru ve rüçhan tarihinden önce dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise o tasarım yeni kabul edilir. Tasarım, başvuru tarihinden önceki on iki ay içerisinde tasarımcı veya halefi veya bu kişilerin izni ile üçüncü bir kişi tarafından kamuya sunulur veya tasarımcı veya halefleri olan kişilerin suistimali sonucu kamuya sunulursa, endüstriyel tasarımın yeniliği etkilenmez
Her tasarım için ayrı ayrı başvuruda bulunulabileceği gibi birden çok tasarım içinde başvuruda bulunulabilinir. Buna Çoklu Başvuru denir. Çoklu başvuruda süslemeler hariç olmak üzere birden çok tasarımın tescil işlemlerinin tek bir başvuru ile yapılabilmektedir.
Tasarımları tescili için T.P.E 'ye başvuruda bulunulur. Başvuru şekli şartlar açısından incelendikten sonra Resmi Endüstriyel Tasarım bülteninde yayınlanır. 6 ay süreyle üçüncü kişiler tarafindan itirazina açılır. İtiraz gelmeyen tasarımlar tescil edilir.
Tasarımlara yurtiçinde koruma alındığı gibi yurtdışında başvuruda bulunarak korumanın sınırları ülke dışına taşınabilir. Yurtdışı Tasarım tescil başvurusunda bulunulurken Rüçhan hakkı yapilmasında fayda vardır.
Endüstriyel Tasarım belgesi hakki;
- Devredilebilir
- Lisans sözleşmesi yoluyla kiralanabilir
- Veraset yoluyla varislere intikal edebilir
- Rehin edilebilir
Tasarım haklarına ilişkin ihlal ve tecavüz hallerinde adli makamlara basvurma ve suçun niteliğine göre;
- Üçyüz TL'de Altıyüz TL'ye kadar para cezası ve 1-2 yıl hapis
- Altıyüz TL'den Bin TL'ye kadar para cezası ve 2-3 yıl hapis
- Altıyüz TL'den Bin TL'ye kadar para cezası ve 2-4 yıl hapis
- İşyerinin kapatılması ve ticaretten men gibi cezalar içermektedir
