BİZDEN HABERLER
AB süreci Türkiye'deki şirketlerin yönetsel açıdan güçlü olamasını gerektiriyor. Şirketlerin ürettiği mal ve yaptığı hizmetlerinmutlaka marka tescili ve patent hakkını ısrarla arıyor.Bununla ilgili olarak KOSGEB AB destekli fonlarla işletmelere hertürlü desteği sağlarken, amaç AB yolunda kurumsallaşma aşamasını tamamlamış Türk şirketleri olarak görülüyor. Marka tescili konusunda uzman olan Ebru ve Metin Özmen, işletmelerin Kosgeb desteğini alarak biran önce bu işe soyulmaları gerektiğini hatırlatıyor. Ebru Özmen marka tescili yapılmadan çıkılan uzun yolda, tiacri firmaların varlıklarını kaybetme riski taşıdıklarını iddia ediyor. işte marka tescili ve patent yolunda yapılması gereken işlemlerin; kolay ve zorlu serüveni...
Ekonominn yavaş yavaş normale dödüğü bir dönemde, Türk şirketleri yeni Pazar arayışlarını sürdürürken, markalarının tescilini unutuyor. Bu durum Temel fıkrasından öteye geçmeyecek olarak bakılmasına rağmen, gerçek böyle. Büyük firmaların küresel pazarda varlıklarını kalıcı sürdürmesinin en önemli bir nedenide ürettikleri nal va hizmete marka tescili yaptırmalarından kaynaklanıyor. Türkiyrede işletmalerin kurulması ve ticari faliyetlerini planlanlaması aşamasında markaya verilecek önemin, glişmiş ülkelerdeki kadar yoğun va hassasiyetle uygulanması şarttır diyen Ebru ve Metin Özmen C Class'ın sorularını yanıtladı.
C Class : Marka Nedir?
Metin Özmen: Benzer ürün yada hizmetleri başkalarınınkinden ayırt etmek üzere ürün yada ambalajı üzerüne konulan yada belli bir hizmetin sunulması sırasında kullanılan tanıtıcı işarettir. 27.06.1995 tarihli ve 556 sayılı Markaların Korunması Hakkında K.H.K'de marka şöyle tanımlanmıştır ‘bir teşebbüsün mal ve hizmetlerini başka bir teşebbüsün mal ve hizmetlerinden ayırt etmeyi sağlaması koşuluyla kişi adalrı dahil; özellikle sözcükler, sayılar, şekiller, harfler, malların biçimi veya ambalajlkarı gibi çizimle görüntülenebilen veya benzer şekilde ifade edilebilen, baskı yoluyla yayınlanabilen ve çoğaltılabilen her türlü işareti içerir'. işletmenin ürettiği malları ve hizmetleri diğer işletmelerden ayırdığı için en önemli reklem aracıdır. Bununla bağlantılı olarak tüketici ile işletme arasındaki iletişim aracıdır. Buradan yola çıkarak markanın işletmenin mal ve hizmetlerinin belli bir kalitede olduğununun güvencesidir. Bu bakımdan mnarka; bir işletmenin en önemli aktifidir ve işletmenin tapusudur.
C Class : Marka Çeşitleri Nelerdir ?
Ebru Özmen: Markalar çeşitli gruplara ayrılır.Garanti Markası, Ortak Marka, Hizmet Markası, Ticaret Markası, Holding Markası, Ses Markası ve Koku Mrakası gibi... Bunların tanımları şöyledir:
Garanti Markası: Marka sahibinin kontrolğ altında bu markayı kullanmaya yetkili kılınmış pekçok işletme tarafından kullanılan mal ve hizmetlerin ortak özelliklerini, üretim usullerini, coğrafi menşelerini ve kalitesini garanti etmeye yarayan işaretlerdir.Örneğin T.S.E. markası gibi.
Ortak Marka: Belli bir kaliite standardını sağlamak için aynı konuda faaliyet gösteren işletmeler tarafından kullanlan işaretlerdir. Örneğin Serbest Mali Müşavirler Odası markası ortek markadır.
Hizmet Markası: Bir işletmenin hizmetlerini diğer işletmelerin hizmetlerinden ayırt etmeye yarayan işaretlerdir.Örneğin: Sigortacılık, nakliye hizmetleri turizim hiğzmetleri gibi..
Ticaret Markası: Bir işletmenin üretimini veye ticaretini yaptığı malları başka işletmelern mallarından ayırmayay yarayan işaretlerdir.Piyasada bulunan ve üretime dayanan tüm markalar buna örnektir.
Holding Markası: Bir holdinge ait şirketlerce kullanılan ortak markaya verilen addır.Örneğin Sabancı ve Koç Holding tarafından kullanılan işaretler.
Ses Ve Koku Markaları: İşitildiği zaman belli bir mal veye hizmeti çağrıştıran veya koklandığı zaman malın üreticisi veye markasını çağırıştıran işaretlerdir.Ses ve koku markaları mevzuatımıza göre ülkemizde tescil edilmemektedir.Çünkü marka tanımında belirttiğimiz gibi marka olacak işaretin çizimle görüntülenebilmesi, benzer şekilde ifade edilebilmesi ve baskı yoluyla çoğaltılabilmesi gerekmektedir.
Marka yaratılırken başlangıçta belirtilen yolun izlenmesi neticesinde işletmeler akılda kalıcı, karışıklığa yol açmayacak hukuki problemler doğurmayacak markalar yaratabilirler.
C Class: Marka oluştururken nelere dikkat edilmelidir?
Metin Özmen: Öncelikle oluşturulacak markanın daha önce tescil edilmiş yada tescili için başvuru yapılmış bankalardan farklı olması gerekmektedir. Çünki markanın temel fonksiyonu ayırt edici olmasıdur, akılda kolay kalıcı olamasıda önemlidir. Bununla ilgili araştırmalar TPE nezlinde yapılmalıdır.işletmeler bunu kendileri yapabilecekleri gibi TPE siciline kayıtlı vekiller aracılığı ilede yaptırabilirler. Bu aşamadan sonra oluşturulmuş marka 556 sayılı K.H.K' nin 7. maddesi olan mutlak red nedenleri ve 8. maddesi olan Nisbi red nedenlerine göre red olunmayacak bir içeriğe sahip olmalıdır.Ülkemizde maalesef çok az işletme bu şekilde marka oluşturmaktadır. Genellikle tescilsiz marka kullanmakta daha sonra bu marka tescil edilmek için başvuruda bulunulmaktadır. Bu da pek çok sorunu beraberinde getirmektedir. En sık karşılaşılan problem benzeşmedir.
Markanın işletmeler için taşıdığı bu kadar üyük öneme karşılık ülkemizde marka koruma ihtiyacı yeterince hissedilmemekte yasal korumanın önemi gereği gibi algılanmamaktadır.
C Class: Bir işletmenin markasını tescil ettirmesi için izlemesi gereken yol nedir?
Ebru Özmen: Eğer tescil ettirilecek marka TPE nezlinde araştırma yapılarak oluşturulmş bir marka ise tekrar ön araştırma yapılmasına gerek yoktur. Bu araştırmayla benzer markaların hangi sınıflarda tescil ettirildiğini veya tescil başvurusu yapıldığını görmek mümkün olacaktır.Ön araştırma yapılmadanda marka tescili için işlemler başlatılabilir. Fakat bu bize göre çok sağlıklı değildir. Ön araştırmadan sonra başlatılacak Tescil işlemlerinin tamamlanması yaklaşık 1 yıldır. Bu süreşlerden sağlıklı bir şekilde geçen marka siciline kayıt edilir ve T.P.E tarafından Düznlenerek verilen Marka Tescil Belgesiyle koruma altında olduğu 3. kişilere karşı belirtilmiş olur.
Marka tescili markanın taklit edilmesini engelleyerek haksız rekabeti önler.
C Class: Koruma ne karlık bir süreyi kapsar?
Ebru Özmen: Marka koruması başvuru tarihinden itibaren başlar. Hatta bu sürede saat dakika hatta saniye dahi önemlidir. Marka koruması 10 Yıldır. BU süre her 10 yıl sonunda T.P.E nezdinde yenilenerek sonsuza kadar veya marka sahibinin marka hakkında vaz geçmesine kadar devam eder. Ancak tescilli bir markanın tescil tarihinden itibaren 5 yıl içinde haklı bir neden olmadan kullanılmaması veye bu kullanıma 5 yıllık bir süre için kesintisiz ara verilmesi halinde marka mahkeme kararı ile iptal edilir.
C Class: Peki marka tescili sahibine ne gibi yaralar sağlar?
Ebru Özmen: Marka Tescili markanın kullanımı üzerinde sahibine münhasır bir hak sağlayarak, başkalarının markatı kullanmasını engeller. 3. kişiler markayı sahibinin izniyle; çoğunlukla lisans yoluyla kullanabilirler.Böylelikle markanın tanınmişlık düzeyi arttıkça hak sahibine getireceği gelir aryacaktır. Marka tescili aynı zamanda markanın tklit edilmesini engelleyerek haksız rekabeti önleyecektir.Gerçek markanın aynısı yada benzeri işaretlerin taklitçiler tarafından düşük kaliteli ürünler izerinde kullanılması, marka sahibine zarar verecek ve haksız rekabete neden olacaktır.Marka tesciliyle taklitçilere karşı yaptırım gücüne sahip olunacaktır.
C Class: Nedir bu ceza yaptırımlar?
Ebru Özmen: Suçun niteliğine göre;
1 yıldan 4 yıla kadar hapis
2 milyardan 8 milyara kadar para cezası
işyerinin kapatılmsı ve ticaretten men gibi cezai müeyyideleri kapsar. 556 sayılı
K.H.K'nin 68. maddesince “Marka hakkına tecavüz eden tarafından markanın kötü veye uygun olmayan biçimde kullanılması sonucunda, markanın itibarı zarara uğrarsa, marka sahibi ayrıca tazminat isteyebilir” hükmü ile marka sahibinin tazminat isteyebileceğini hüküm altına almıştır.
C Class: Peki tescilsiz marka sahipleri hiçbirşekilde koruma sağlyamıyorlar mı?
Ebru Özmen: Marka için en geniş ve detaylı koruma T.P.E nezlinde tescil yapılarak elde edilen korumadır. Tescilsiz markaların Sanai Odası ve Ticaret Odasına yapılan kayıtlar tam bir tescil değildir.Atrıca bu kurumlara ypılan tescil yöreseldir.Örneğin A firması Adana ticaret odasına XYZ markası olarak tescilli iken B firması Erzurum'da XYZ markasını Erzurum ticaret odasına kaydettirebilir. Hatta aynı ilde 2 ayrı firma biri Z diğeri öz Z gibi başına basit bir wk getirerek Ticaret odasına kayıt yaptırabilir. Fakat T.P.E nezlinde yapılan tescil işlemi ile koruma tüm Türkiye için geçerlilik kazanır.Hatta uluslararası antlaşmlara tabi devletlerde tek bir başvuru ile korumayı ülke sınırları dışına taşıma imkanı vardır.
C Class: Peki bazı markalar sloganları ile anılmaktadır. Sloganlar da tescil ettirilebilir mi?
Ebru Özmen: Elbette sloganlar da T.P.E nezdinde marka ile birlikte veya markadan hariç tescil edilme imkanı vardır.Bu gün reklanlarda kullanılıp popüler olmuş sloganların tescili ile başka firmaların bu sloganları kendi ürünlerinde kullanmasını önleyebileceklerdir. Yada sloganı ile tescil edilmiş markanın bu sloganla ayırt edici akılda kalıcı özelliği olacaktır.Örneğin:”Always Coca Cola” gibi
Mal ve hizmet sunan işletmeler uzun uğraş ve emek harcayarak elde ettikleri değerlerihassasiyetle korumanın ve başkalarının bu değerleri taklit ederek haksız faydalar sağlamalarını önlemelidirler. Bu değerlerini; yani markalarını, sloganlarını, ünvanlarını koruma altına almalıdırlar. Ayrıca malların ve hizmetlerşn kalitesiyle tüketici ve rakipleri gözünde ayırtedici bir yeri kazanmış firmaların yeni markalar yaratırken uzman kişi ve kuruluşlardan destek almaları son derece onemlidir
Kaynak : C Class Aylık Aktüel Dergi Sayı 4/10